[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Francisco Goya
„Saturn pożera swe dzieci”
To najbardziej znany, największy spośród tzw. Czarnych obrazów, malowanych na ścianach Quinta del Sordo. Będący w stanie depresji Goya realizował swe wizje w sposób nieskrępowany, uwalniając udręczoną wyobraźnię od ponurych widziadeł. Artysta nie zadbał nawet o odpowiedni podkład, zwyczajowo stosowany przy technice fresku. Malując bezpośrednio na tynku, z założenia nadawał swemu dziełu formę tymczasową, rodzaj oczyszczającej umysł terapii. W wyniku żmudnej konserwacji dzieła ocalały, zostały przeniesione na płótna i można je dziś podziwiać w madryckim Muzeum "Prado".
Obraz Saturna zajął ścianę jadalni. Postać potwora, jego obłędnie wytrzeszczone oczy, zjeżone włosy, ogromne, rozwarte usta przerażają okrucieństwem i potęgą w porównaniu ze słabością i małością człowieka. W całej serii Czarnych obrazów
Saturn stanowi przytłaczającą, kosmiczną siłę, zdolną do zniszczenia ludzkości.
Francisco Goya
„Sabat czarownic”
1797 – 1798
Obraz namalowany w trudnym okresie życia artysty – w kilka lat po utracie słuchu. W jego twórczości pojawia się wówczas pesymizm, poczucie tragizmu i namacalna obecność złych sił. Sabat czarownic rozgrywa się w scenerii księżycowej, rozgwieżdżonej nocy, gdzieś na „łysej górze”. Szatan w postaci kozła o ogromnych rogach (symbol rozpusty i nieprawości), z nietoperzami krążącymi nad jego głową, siedzi w kręgu odrażająco brzydkich kobiet – czarownic składających mu w ofierze niemowlęta. Makabra tej sceny kontrastuje z rozjaśniającym obraz, wstającym w głębi pejzażu świtem.
Francisco Goya
„Portret księżnej Alba”
1795
Portret pochodzi z czasu, w którym biografowie dopatrują się wielkiej namiętności pomiędzy malarzem a modelką. Księżna Alba, czyli Maria del Pilar Teresa Cayetana słynęła z urody i elegancji, była prawdziwą gwiazdą madryckiej arystokracji, a jej podboje miłosne oraz bezkompromisowość wspomagały jedynie jej sławę. Nie istnieją jednak wiarygodne dowody na poparcie tezy o prawdziwym uczuciu łączącym obie postacie. W listach malarza znalazła się zaledwie jedna, niezobowiązująca wzmianka o księżnej. Wnioski takie wysnuwane są na podstawie prac artysty. Na omawianym obrazie prawy palec modelki wskazuje napis: "Dla księżnej d'Alba - F. de Goya, 1795". Na innym z portretów (Portret księżnej Alba w czerni) podczas oczyszczania malowidła okazało się, iż księżna wskazuje palcem napis wyryty w piasku u swych stóp: "Solo Goya", czyli "Goya jedynie". Na palcach zaś widnieją dwa sygnety: Jeden z nich wygrawerowany ma napis: "Alba", drugi zaś: "Goya".
Francisco Goya
„Walka na kije”
Jest to jeden z siedmiu umieszczonych w pokoju na górze Czarnych obrazów w Quinta del Sordo (Czarne obrazy). Ciemne strony ludzkiej natury, obnażane w tym cyklu znalazły swoje odzwierciedlenie także w tym fresku. Dwóch mężczyzn toczy zaciekłą walkę na kije, mimo iż żaden z nich nie może odnieść realnego zwycięstwa, ponieważ po kolana grzęzną w piachu. Walka uzyskuje wymiar beznadziejny, a rywalizacja staje się wyrazem ślepej agresji i nienawiści. Ponura kolorystyka, jak w całym cyklu fresków stanowi dopełnienie pesymistycznych treści.
Eugeniusz Delacroix
„Wolność wiodąca lud na barykady”
1849
Obraz namalowany rok po francuskiej rewolucji lipcowej, która była wyrazem protestu Francuzów przeciwko przywracaniu przywilejów arystokracji i klasom posiadającym, odebranych im przez Wielką Rewolucję. Umieszczając na pierwszym planie obrazu ciała poległych, na drugim – głównym planie – malarz ukazuje czoło szturmu z robotnikiem, inteligentem i chłopcem z ludu, którym przewodzi kobieta w czapce frygijskiej z czerwonym sztandarem w dłoni – symbol rewolucyjnej Francji. Kolorystyka obrazu nie jest jaskrawa – przeważa tu brąz, ożywiony żywymi akcentami zgaszonego żółcienia, błękitu, czerwieni i bieli. o sile, dynamice obrazu decydują nie tylko żywe gesty postaci, ale także wyraziste kontrasty światłocieniowe.
Caspar David Friedrich
„Wędrowiec nad morzem mgieł”
1818
Typowy dla tego malarza obraz, przedstawiający zespół archetypicznych motywów: samotną postać wędrowca – młodego człowieka, odwróconego plecami do widza, stojącego spokojnie i bez lęku na skalistym szczycie nad przepaścią, nad morzem mgieł zasłaniającym ziemski świat w dolinach. Artysta ukazuje wykroczenie ponad to, co ziemskie, i śmiałą konfrontację z boskością, według Friedricha tkwiącą nawet w ziarenku piasku.
Caspar David Friedrich
„Krzyż w górach”
1807 – 1808
Friedrich miał panteistyczny stosunek do natury, którą uważnie obserwował i drobiazgowo oddawał. Powyższym obrazem przeciwstawił się całej dotychczasowej ikonografii malarstwa. Tutaj stary dzień odchodzi, ale zostaje samotny, niewzruszony znak wiary (krucyfiks) na skalistej górze, otoczony wiecznie zielonymi jodłami (symbol nadziei). Przez klasyków obraz został wręcz potępiony jako próba wkroczenia pejzażu na ołtarze i przejaw zaczadzenia mistycyzmem.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]