[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Franciszek Dionizy Kniaźnin
Do lutni
Lutni ma złota,co miłym gwarem
Do mdłego zaciskasz ucha,
Ty zmysły poisz słodkim nektarem,
Jedyna trosków potucha.
Pierzcha frasunek i mól tajemny,
Gdy się odezwie jęk twój przyjemny.
Twym to ujęty wdzięcznym urokiem,
W pochopne las idzie plęsy,
A głaz skupiony chyżym poskokiem,
W drobne się rozpada kęsy.
Sam zaś lutnista po morskim szybie
Plynie bezpieczen na wielorybie.
Dąb zieleń puszcza,a Zefir miły
Szmerne gałązki przerzuca;
Róża się śmieje,a liść pochyły
Powiew lekuchny ocuca.
Słońce przyżega,lecz strumyk podle
Wilży mię chłodem przy gęstej jodle.
W górę skowronek z ziemi wylata,
I z góry spada na ziemię,
Skarży się coraz na przeszłe lata,
Królewskie jaskółka plemię.
A w dzień i w nocy słowiczek luby
Dawny opiewa żal swojej zguby.
Od troski czarnej schnie mi i pada
Ukrytym myśl zjęta grotem;
Jak schnie od skwaru lelija blada,
Pod niskim uwiądłszy płotem.
W sercu ktoś dziwną sprawił niesforę,
To mi się burzy,płonąc gore.
Ach,twym to figlem i twym psikusem
Stało się,mój bożku srogi!
Któryś tak we mnie z niezbytym museum
Okropne zataił pożogi.
Ach,zeschłe serce mdleje i pała!
Tkwi w nim ognista głęboka strzała.
Lękliwa miłość
Gdyby ci me serce,Korynno przyjemna,
Pragnę oświadczyć w uprzejmej czułości,
Ośmiela krok mój miłośc nadaremna,
Wstrzymuje bojaźń w zbytniej nieśmiałości.
Miłość mię nagli,bojaźń znowu cofa;
Ta swoją,i ta swoją dzielna siłą:
Obie na mdłego walczą filozofa;
Muszę ich znosić utarczkę niemiłą.
Sprzeczka ich stoi przed mymi oczyma;
Ta swej i ta swej używa pawęży.
Wątpliwy jestem,która plac otrzyma,
I która bardziej mój umysł zwycięży.
Przed twoim obie wystawuję wzrokiem;
Niech ta i tamta rozprawi się strona.
Jak swoim przyznasz,Korynno,wyrokiem,
Tak jedna drugą zapewne pokona.
Słodka potucha
Ulgo trosk nudnych i przykrej pracy,
Złoty mój roztruchanie!
Skoro na srebrnej zabłyśniesz tacy,
Z tęsknotą ból ustanie.
Ledwie swą rosą tokajski trunek
Me podniebienia skropi,
Wnet mi zgryźliwy radość frasunek
W słodkim nektarze topi.
Błogo ten sławion po cłym świecie,
Kto pierwszy cię utworzył:
Serca i myśli dotkliwość przecie
Jakkolwiek nam umorzył.
I umysł żywszy,i dowcip lotny
Twym się orzeźwi darem:
Za nic mam nędzę i los przewrotny,
Z pełnym stojąc pucharem.
Czuje tu człowiek własność natury,
Kontent ze swego stanu:
Ni czci,ni bogactw,ni szat z purpury
Chłop nie zazdrości panu.
Chwila mknie chwilę;a sok łagodny
Pędzi posępność z czoła;
Niknie pochmurność,a wiatr pogodny
Przelata myśl dokoła.
Niechaj w stalistym Gradyw szyszaku
Płytkim orężem błyska;
Niechaj z górnego wicher Krępaku
Srogie pioruny ciska:
Umysł nietknięty i próżen trwogi
Idzie naprzeciw stale;
A choć się trochę zwichłają nogi,
Znosi oporne fale.
Ani miecz ostry,ani mię burza
Swym odmętem ustraszy.
Płoche się serce i myśl zanurza
W słodkiej i miłej flaszy.
Bożku,co w usta dary sączysz.
Czy cię zieleni wiecha,
Czy do powozu lwa z tygrem łączysz:
Tyś nasza jest pociecha.
Ta źwierząt sfora odwagę znaczy,
Rośnie od której serce;
Wiecha wesołość sprawić nam raczy
I w smutnej poniewierce.
Mądry filozof i rycerz srogi
Ogłasza cię po świecie.
Za cóż się nie ma podobać drogi
Twój nektar i poecie?
Nim nad ubiegłym lata me placem
Ostatni kres pochłonie,
Bywaj mi zawsze,z lubym Horacem,
Wdzięczny Anakreonie!
Miłości skutek
Bóstwo Cypru obłudne!
To li kochaniem zowiesz i swobodą?
Życie prowadzić nudne
Pomiędzy ogniem i pomiędzy wodą?
Wewnątrz się pali człowiek,
Ogień mu serce i wnętrzności piecze:
A tu łzy płyną z powiek,
Gorżkości strumień po jagodach ciecze.
Takaż to z tobą sprawa?
I tym sposobem obostrzasz kochanie?
Gdy nie odmienisz prawa,
Każdy,kto mądry,kochać się przestanie.
Chiromancja
Cóż to,ma pani,wróżkę być żądasz?
Do czegoż ta ci ciekawość służy?
Pilno raz na raz w dłoń mi zaglądasz:
Cóż twa kabała stąd mi wywróży?
Chociaże nie wiem,co dłoni na mej
Postrzegać okiem i zważać raczysz;
I dziś,i jutro w tej dłoni smej
Też same krysy,ręczę,zobaczysz.
A choć z kabały wiele nakryślić
I wróżyć zachcesz nad moim losem,
Nie możesz tego mi się domyślić,
Jeśli ze złotym spotka mię trzosem.
Chceszli,Korynno! a tylko szczerze
Kabały tu mi pewniejszej użyć?
Wróż z twego serca:dokąd się bierze
I kto mu zechce uprzejmie służyć.
Całość życia
By nie łzy hojne z mych oczu ciekły,
Dawno bym od ogniów spłonął;
I by nie ognie znowu mnie piekły,
Dawno bym we łzach utonął.
Ogniem i łzami na przemian smutnie
Żywot się dla mnie ocali.
Miłość,jak widzę,lat mi nie utnie;
Inszy los chyba je zwali.
Tryumf miłości
W miłosnym ogniu świat cały topnieje,
Co go wzniecają żądze i nadzieje:
Mdłe serca-miętkość,a zmysły potruła
Przyjemność czuła.
Nie masz ryfejskich,jako widzę,głazów,
By nie topniały od ognistych razów;
Wszystko się pali,rozrzewnia i mdleje,
Wszystko miękczeje.
Wszędzie Kupidyn chorągiew podnosi,
Skutecznie wszędy swe zwycięstwa głosi,
A za nim w pętach panny i młodzieńce
Idą jak jeńce.
Pięknyć to tryumf,gdzie same uciechy,
Żarty,słodycze,rozrywki,uśmiechy,
Wdzięki rozkoszne,powaby,wzdychania
Bożek zagania!
Prym jego matka od tej rzeczy bierze;
Oddają wszyscy swój pokłon Wenerze.
Charyty z kwiecia i z mirtu gałązek
Podają związek.
Idą szeregiem więźnie powiązani,
Coraz pafijskiej czołem bijąc pani;
A gdzie ta zwróci,w zatlonym pożarze
Dążą po parze.
Kazuś Helence swe serce otwiera,
Frydryś w oczętach Elizy umiera,
A młody Stasiek swoje dary niesie
Młodszej Teresie.
Wiktor Kostuni składa swe ofiary,
Do pięknej Zosi wdzięczy się Hilary,
Adaś przy Ewce,a zaś Marcisi
Kajetan wisi.
Marynię słodką Joachimek chwali,
Przy swej Antolce Tadulek się pali,
Celestyn przez twe,Agatko,powaby
Staje się słaby.
Szymka na łonie Weronisia pieści,
Janka w swym sercu Julusia umieści,
Michaś u Rózi,Antek czegoś prosi
U swej Małgosi.
Wojtek się do swej Kunusi uśmiecha,
A miły Wawrek do Olesi wzdycha,
Salusia tchliwie z Dominisiem chwile
Przepędza mile.
Przy swej Anetce Józef się rozpływa,
Basia nad czułym Felisiem omdlewa,
Ignal przy Tosi,a Franek przy Kasi
Płomienie gasi.
Winszuję ja wam tak lubej słodycze,
Rozkoszne serca,dusze miłośnicze!
Kto nie zna wdzięcznej na świecie miłości,
Niech wam zazdrości.
Próżny usiłek
Darmo Pafnucy,siedząc na pustyni,
Świętych na rozum używa omamień:
Nieczułym siebie nigdy nie uczyni;
Człowiek nie drewno,a serce nie kamień.
Trudno to nazbyt,by skłonność natury
Cudownym hartem miała się zatwardzić;
By,pośrzód czarnej trując wiek klauzury,
Mogła gwałtowną natarczywość wzgardzić.
I oczy zamruż,i zatul twe uszy:
W serce z tym wszystkim ułomność ubodzie;
Ta ci przekona dzielność słabej duszy
I rozum w tchliwej pomiesza przygodzie.
Ty się w zbawienne uzbrajarz puklerze,
Akty strzeliste,mocne przedsięwzięcia;
A wtem Kupidyn lichą strzałkę bierze:
Słabniesz natychmiast od jednego cięcia.
Chytre to dziecko;tego naprzód siecze,
Kto niby stroniąc,jego broń pomiata,
I w grubym worze,i w kniei dociecze,
Nic nie zważając na stan i na l...
[ Pobierz całość w formacie PDF ]