[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Fryderyk Nietzsche i jego filozofia
Fryderyk Nietzsche żył w latach 1844-1900. Filozof, filolog klasyczny, pisarz i poeta. Punkt orientacyjny jego filozofii stanowi radykalna krytyka chrześcijaństwa oraz współczesnej autorowi zachodniej kultury. Istotny jest także szacunek wobec wartości obecnych w antycznej kulturze greckiej, wraz z postulatem powrotu do niej. W 1889 r. uległ chorobie umysłowej. Był Niemcem, ale Polskiego pochodzenia. Niemcy uważają go za swego wielkiego filozofa: urodził się Niemcem i pisał po niemiecku, ale z Niemiec uciekał i pogardzał, nikt tak gwałtownie i namiętnie nie wytykał ich wad, jak on. Twierdził, ze w kulturze Niemcy są spóźnieni o dwieście lat i nigdy już tego opóźnienia nie odrobią.
Przez 20 lat twórczości Nietzsche żył pod nieustannym natłokiem myśli i pisał bardzo wiele. Ale - z wyjątkiem dwu pierwszych książek - były to tylko zbiory aforyzmów, oderwanych myśli. Taki sposób pisania odpowiadał jego umysłowi, zdolnemu do najświetniejszych pomysłów, ale nie do ciągłości myślenia; później zaś stał się koniecznością, ponieważ nieznośne cierpienia fizyczne nie pozwalały mu na dłuższe skupienie myśli; w ostatnich latach mógł pisać tylko chodząc; błąkając się wśród gór Engadyny (dolina górska w Szwajcarii) spisywał swe myśli. W jego dziełach można rozróżnić trzy główne okresy: w pierwszym okresie był to kult sztuki (był pod wpływem Wagnera), w drugim nauki (był pod wpływem Teorii Darwina i ideału ścisłej naukowości), w trzecim życia, siły i indywidualności (wypowiadał myśli, które najbardziej były jego własne).
Wśród filozofii Fryderyka Nietzschego możemy wyróżnić poszczególne poglądy, którymi są: relatywistyczna teoria poznania, relatywistyczna teoria wartości, krytyka moralności współczesnej, przewartościowanie wszystkich wartości oraz postawa apollińska i dionizyjska.
Jedną z podstawowych teorii jest właśnie relatywistyczna teoria poznania, która opiera się na przekonaniu, że wszystkie czynności ludzkie, w tym poznanie, są uwarunkowane potrzebami życiowymi. Nietzsche twierdził, że ludzie odbierając rzeczywistość zawsze ją fałszują. Rzeczywistość stale się zmienia, aby ją zrozumieć musimy ją zatrzymać, utrwalić, a to jest niemożliwe, dlatego ją fałszujemy. Kolejnym poglądem jest relatywistyczna teoria wartości, w której Nietzsche tłumaczy, że oceny są subiektywne i uwarunkowane biologicznie. Zaprzecza istnieniu moralności obiektywnej, twierdzi, że ludzie mają moralność taką, jak naturę, a różnice to właśnie różnice natur. Osoby silne z natury cenią sobie dostojność i godność osobistą, stanowczość, sprawność, pewność działania, bezwzględność w przeprowadzaniu swych zamierzeń. Słabi natomiast muszą ocenić to, co ich słabości przychodzi z pomocą: litość, miękkość serca, miłość, altruizm, względność. Nietzsche chciał zajmować bezstronne, naukowe, przyrodnicze, czysto opisowe stanowisko wobec ludzkiej moralności. Uważał, ze jest w porządku, gdy niewolnicy maja moralność niewolników, a źle się dzieje, gdy poddaje się jej rasa Panów. Nietzsche wyszczególnił cechy moralności współczesnej, której był przeciwnikiem. Opiera się na trzech głównych założeniach: założenie równości (wszyscy są równi, mają równe prawa i obowiązki), założenie wolności (każdy powinien być wolny i nie może stawać na drodze do wolności innym) i założenie wartości moralnej, jako celu ostatecznego. Następną teorią jest przewartościowanie wszystkich wartości, które odnosi się do moralności niewolników. Za podstawowe założenia uważał wartość życia (jedynie ono posiada wartość bezwzględną i z niego rodzi się wszystko inne, co w ogóle wartość posiada), siłę (wolność należy się tylko temu, kto posiada dość siły, a by ją sobie zapewnić) i nierówność (dzielił ludzi na lepszych i gorszych w zależności od tego ile mają w sobie życia i siły). W pierwszych swoich pracach Nietzsche wyróżnił dwie postawy ludzkie: apollińską i dionizyjską. Postawa apollińska ceni to, co jasne, przejrzyste, opanowane, zrównoważone, zamknięte, doskonale, harmonijne. Postawa dionizyjska natomiast ceni przede wszystkim pełnię i płodność życia, jego pęd, który znosi wszystkie granice, obala wszystkie prawa, rozbija wszystkie harmonie, dla którego dynamika jest ważniejsza od doskonałości. Autor stał po stronie postawy dionizyjskiej, ponieważ widział w niej źródło wszystkiego. Dionizos był symbolem życia, jako najwyższego dobra, a Bóg na krzyżu - symbolem ofiary z życia dla innych dóbr.
Nietzsche wyjątkowo tylko zajmował się filozofią przyrody. Ale przygodnie wypowiadał się i o niej, stosując wtedy to, co znalazł analizując człowieka: sądził, że jak w człowieku, tak tez w przyrodzie istotna jest wola. Jego ulubiona ideą była starożytna idea wiecznego powrotu zdarzeń: gdy dzieje świata dojdą do kresu, wtedy rozpoczną się na nowo i będą przebiegać tak samo. W Nietzschem można odróżnić dwa pierwiastki. Jeden jest pierwiastkiem romantycznym: to kult Dionizosa, pełni życia. Drugi pierwiastek był realistyczny: to wola mocy, władzy, panowania.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]