[ Pobierz całość w formacie PDF ]
//-->ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO nr 854Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia nr 73 (2015)s. 167–178zintegrowane systemy zarządzania w logistyceJózef Frąś, Paweł Romanow, adam koliński*Streszczenie:Cel– Artykuł prezentuje koncepcje i możliwości implementacji zintegrowanych systemówzarządzania w sektorze logistycznym w aspekcie doskonalenia jakości usług.Metodologia badania– niniejsza publikacja została opracowana w oparciu o analizę literatury przedmiotuinorm międzynarodowych ISO.Wynik– W wyniku przeprowadzonych rozważań określono model integracji systemów zarządzania, któryzaimplementowany w obszary logistyki podnosi sprawność łańcucha dostaw w przedsiębiorstwie.Oryginalność/wartość– Oryginalne podejście do identyfikacji i koncepcji integracji systemów zarządzaniawsektorze logistycznym.słowa kluczowe:systemy zarządzania, integracja, logistykawprowadzenieEwolucja systemów zarządzania w przedsiębiorstwach, w tym logistycznych, zmusza douwzględniania zasadniczych wymagań, takich jak kwestie dotyczące produktu, ochronyśrodowiska, bezpieczeństwa i higieny pracy czy bezpieczeństwa informacji, azdrugiejstrony coraz częściej na bazie tych wymagań pojawiają się także specyficzne wymaganiasektorowe.Integracja systemów zarządzania obejmuje te dwa obszary (rys. 1). Kierunek integracjiiilość wdrożonych systemów zależy od wielkości przedsiębiorstwa i jego pozycji na ryn-ku, ale nade wszystko od sektora, w którym działa i oczekiwań jego wiodących klientów,weryfikujących swoich dostawców. Należy podkreślić to, iż przedsiębiorstwa funkcjonu-jące w zakresie swej podstawowej działalności, np. produkcji samochodów, niejednokrot-nie muszą spełniać wymagania obowiązujące w innych sektorach gospodarki. W obszarzezarządzania przedsiębiorstwem, a szczególnie zarządzania jakością, obserwuje się wzrostroli systemowego podejścia do problematyki jakości oraz tworzenia na bazie systemów za-rządzania jakością zintegrowanych systemów zarządzania (ZSZ).Józef Frąś, Politechnika Poznańska, Wydział Inżynierii Zarządzania, ul. Strzelecka 11, Poznań, e-mail: jozef.fras@put.poznan.pl; Paweł Romanow, Wyższa Szkoła Logistyki, ul. E. Estkowskiego, Poznań, e-mail: pawel.romanow@wsl.com.pl; Adam Koliński, Wyższa Szkoła Logistyki, ul. E. Estkowskiego, Poznań, e-mail: adam.kolinski@wsl.com.pl.*168Józef Frąś, Paweł Romanow, Adam KolińskiSystemyzarządzaniajakościąwg ISO 9001WymaganiapodstawoweSZŚ, BHP,informacjaWymaganiasektoroweHACCP, BRC,IFS, ISO/TS16949 …Rysunek 1.Integracja systemów podstawowych i sektorowych z systemem zarządzania jakościąŹródło: opracowanie własne na podstawie: Maleszka, Łagowski (2009).Coraz więcej przedsiębiorstw wdraża systemy zarządzania jakością obejmujące zagad-nienia odpowiadające specyfice danego przedsiębiorstwa i sektora, w którym ono dzia-ła. Przedsiębiorstwa wdrażają i certyfikują także inne systemy zarządzania. Początkowosystemowe podejście do zagadnień jakości opierało się w normalizacji międzynarodowejjedynie na normach ISO serii 9000. Coraz częściej jednak jest to system szerszy, obejmu-jący także inne obszary zarządzania, w tym zwłaszcza: zarządzanie środowiskowe orazbezpieczeństwo i higienę pracy, informację czy sektorowe systemy zarządzania. Coraz czę-ściej uzasadnia się potrzebę integracji systemów zarządzania w jeden zintegrowany systemwprzedsiębiorstwie logistycznym.1.istota podstawowych systemów zarządzania1.1. system zarządzania jakością wg wymagań normy iso 9001:2008System zarządzania jakością odnosi się przede wszystkim do jakości wyrobu i usługi. Jegoistotą jest produkt, który spełnia wymagania klientów przy optymalnych kosztach wła-snych. Struktura podziału normy zbudowana jest według cyklu Deminga (rys. 2) (Frąś i in.2006).Normy ISO serii 9000, szczególnie edycji 2000 włącznie z jej nowelizacją w 2008 roku,zostały opracowane dla szerokiej gamy organizacji, począwszy od podmiotów kilkuoso-bowych, na wielkich koncernach kończąc, dla wszystkich sektorów przemysłu i usług. Dlawielu stają się one jednak niewystarczające, dlatego każdy sektor na bazie wymagań normISO serii 9000 tworzy swoje normy, rozszerzone o specyficzne wymagania sektorowe,np. ISO/TS 16949.Zintegrowane systemy zarządzania w logistyce169PROCESY ZARZĄDZANIArozdz. 4 i 5 wg ISO 9001:2008KomunikacjawewnętrznaNadzór naddokumentacjąStrukturaorganizacyjnaPROCESY DOSKONALENIArozdz. 8 wg ISO 9001:2008AudytywewnętrzneAnalizyDziałaniakorygującePlanowaniePROCESYWSPOMAGAJĄCErozdz. 6 wg ISO 9001:2008ZarządzaniepersonelemNadzór nadinfrastrukturątechnicznąNadzór nadśrodowiskiempracyPROCESYTWORZĄCE WARTOŚĆ DODANĄrozdz. 7 wg ISO 9001:2008Badanie rynku–określeniewymagańProjektowaniei rozwójwyrobówZakupy,projektowanieprodukcjiRealizacjaprodukcjiMagazynowaniei transportSprzedażwyrobówRysunek 2.Struktura normy wg ISO 9001:2008. Powiązania poszczególnych rozdziałówŹródło: opracowanie własne na podstawie: Frąś (2013).1.2. system zarządzania środowiskowego wg normy iso 14001:2004Filozofia systemu opiera się na rozpoznaniu i próbie zapobieżenia lub co najmniej zminima-lizowania wpływu zagrożeń gospodarki na środowisko.Wymagania zawarte w pierwszej edycji normy ISO 14001:1996 zostały zaktualizowa-ne w2004 roku. W Polsce wymagania te opisane są w PN-EN ISO 14001:2005 „Systemyzarządzania środowiskowego – Specyfikacja i wytyczne stosowania”. System ten charak-teryzuje się tym, że:– ma zasięg globalny,– ma zastosowanie do wszelkiego typu przedsiębiorstw gospodarki globalnej,– nie wymaga bezwzględnego stosowania przepisów dotyczących zarządzania w zakre-sie ochrony środowiska, lecz wymaga stałej poprawy ochrony środowiska,– umożliwia standaryzowaną ocenę zarządzania środowiskiem – w tym certyfikację.Wnormie ISO 1400:2004 przedmiotem zainteresowań są zagadnienia związane zeświadomością negatywnego oddziaływania rozwoju gospodarki światowej na środowiskonaturalne. Struktura normy jest identyczna jak normy ISO 9001 i OHSAS 18001 i, podobniejak one, zbudowana jest na podstawie cyklu Deminga (rys. 3).170Józef Frąś, Paweł Romanow, Adam Koliński4.1. WYMAGANIA OGÓLNE4.2.POLITYKA ŚRODOWISKOWA4.3. PLANOWANIE4.3.1. Aspekty środowiskowe4.3.2. Wymagania prawne i inne4.3.3. Cele, zadania i program (y)4.6.PRZEGLĄDWYKONYWANY PRZEZKIEROWNICTWO4.5. SPRAWDZENIE4.5.1. Monitorowanie i pomiary4.5.2. Ocenazgodności4.5.3. Niezgodności, działaniakorygujące i zapobiegawcze4.5.4. Nadzórnad zapisami4.5.5. Audyt wewnętrzny4.4. WDRAŻANIE IFunkcJonowanie4.4.1. Zasoby, role, odpowiedzialnośći uprawnienia4.4.2. Kompetencje, szkoleniei świadomość4.4.3. Komunikacja4.4.4. Dokumentacja4.4.5. Nadzór nad dokumentacją4.4.6. Sterowanie operacyjne4.4.7. Gotowość i reagowanie naawarieRysunek 3.Struktura normy PN-EN ISO 14001:2002Źródło: opracowanie własne na podstawie: Maleszka, Łagowski (2009).Wymagania charakterystyczne dla normy PN-EN ISO 14001:2005 to:1. Identyfikacja i stosowanie wymagań prawnych. Przedsiębiorstwo musi mieć na bie-żąco rozeznanie rynku o aktualnych wymaganiach prawnych odnoszących się doaspektów środowiskowych.2. Aspekty środowiskowe. Podstawą stworzenia systemu jest zidentyfikowanie wystę-pujących w organizacji aspektów środowiskowych w normalnych warunkach pracyzuwzględnieniem stosowanych surowców i zużywanych mediów technologicznych(woda, energia, powietrze) oraz zagrożenia w warunkach awaryjnych.3. Programy osiągania celów. Dla najbardziej uciążliwych aspektów należy opracowaćplan systematycznego ich ograniczania.4. Sterowanie operacyjne. Najistotniejszą częścią systemu jest określenie procesów od-noszących się do znaczących aspektów środowiskowych oraz określenie ich kryte-riów operacyjnych.5. Gotowość na wypadek awarii i reagowanie na awarie. Organizacja powinna posiadaćprzemyślany plan działania na wypadek awarii, dostosowany do rzeczywistych po-trzeb i zagrożeń.Zintegrowane systemy zarządzania w logistyce1711.3. systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracywg normy PN-N 18001:2004Narzędziem umożliwiającym nadzór nad istniejącymi w przedsiębiorstwie zagrożeniamidla zdrowia i bezpieczeństwa pracy, wspierającym w dążeniu do poprawy warunków pracywwyniku eliminacji występujących zagrożeń jest system zarządzania bezpieczeństwemihigieną pracy wg wymagań normy PN-N 18001 (Hamrol 2007).Zgodnie z definicją przyjętą w polskich normach serii PN-N-18000, system zarządzaniabezpieczeństwem i higieną pracy stanowi część ogólnego systemu zarządzania, która obej-muje strukturę organizacyjną, planowanie, zakresy odpowiedzialności, zasady postępowa-nia, procedury, procesy oraz zasoby ludzkie, rzeczowe i finansowe, potrzebne do opracowa-nia, wdrażania, realizowania, przeglądu i utrzymywania polityki bezpieczeństwa i higienypracy, a tym samym do zarządzania ryzykiem zawodowym występującym w środowiskupracy w związku z działalnością logistyczną przedsiębiorstwa.System bezpieczeństwa składa się z elementów, których współdziałanie służy odpo-wiedniemu wykorzystaniu posiadanych zasobów dla osiągnięcia ustalonych celów – w tymprzypadku poprawy stanu bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ograniczenia strat związa-nych z niewłaściwymi warunkami pracy (rys. 4).Rysunek 4.Model systemu zarządzania Bezpieczeństwem i Higieną Pracy wg norm PN-N 18000Źródło: norma PN-N-18001:2004.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]